Λαρυγγεκτομή ονομάζεται η μερική ή ολική χειρουργική αφαίρεση του λάρυγγα λόγω κακοήθους νεοπλάσματος του (λόγω κάποιου όγκου, καρκίνου, τραύμα από τροχαίο ατύχημα). Κατά την χειρουργική αφαίρεση του λάρυγγα αφαιρούνται εκτός των άλλων και οι φωνητικές χορδές, με αποτέλεσμα το άτομο να χάνει την ικανότητα για ομιλία. Η αναπνευστική οδός δεν επικοινωνεί πια με την στοματική κοιλότητα, με αποτέλεσμα η αναπνοή να πραγματοποιείται μέσω ενός τραχειοστόματος. Η λαρυγγεκτομή επιφέρει πολλές αλλαγές στη ζωή του ατόμου με κυριότερη την απώλεια της ομιλίας.
Ωστόσο, υπάρχουν τρεις κύριοι τρόποι για να δημιουργηθεί νέα φωνή οι οποίοι καθιστούν τον ασθενή πλήρως κοινωνικά επανεντάξιμο και δραστήριο. Η επιλογή της καλύτερης μεθόδου για την ομιλία του κάθε ασθενούς εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία του ατόμου και οι προσωπικές του προτιμήσεις.
Οι τρεις κύριοι τρόποι είναι:
Α) οισοφάγειος ομιλία, όπου η φωνή δημιουργείται καταπίνοντας αέρα και στη συνέχεια μεταφέροντάς τον πάλι προς τα επάνω. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται ένας ήχος σαν ¨ρέψιμο¨ που μπορεί να διαμορφωθεί σε διακριτό λόγο. Αυτή την τεχνική όμως δεν είναι πάντα ικανοί να την διδαχθούν όλοι οι λαρυγγεκτομηθέντες.
Β) λαρυγγόφωνο, που αφορά έναν άλλο εναλλακτικό τρόπο ομιλίας με τη χρήση ενός ηλεκτρικού μηχανήματος παραγωγής κυμάτων (δόνησης), που ονομάζεται λαρυγγόφωνο. Αυτό το μηχάνημα είναι φορητό, τοποθετείται στην περιοχή του λαιμού ή στο στήθος και μεταφέρει ηχητικά κύματα μέσα στο στόμα όπου μπορούν να διαμορφωθούν σε ομιλία.
Γ) τραχειοοισοφαγική ομιλία με φωνητική πρόθεση, που συνιστά την παγκοσμίως προτιμώμενη μέθοδος για ομιλία μετά από ολική λαρυγγεκτομή. Σε αυτή τη μέθοδο ο χειρουργός δημιουργεί ένα άνοιγμα διαμέσου του μυϊκού τοιχώματος (συρίγγιο) που χωρίζει την τραχεία από τον οισοφάγο. Για να αποφευχθεί το πέρασμα υγρών και τροφής στους πνεύμονες, τοποθετείται στο άνοιγμα μια φωνητική πρόθεση. Η φωνητική πρόθεση, είναι μια μονόδρομη βαλβίδα που επιτρέπει στον αέρα κατά την εκπνοή να περνά ελεύθερα μέσα στον οισοφάγο αλλά κλείνει κατά τη διάρκεια της κατάποσης ώστε να μη γίνει είσοδος τροφής και υγρών στους πνεύμονες. Για να μιλήσετε, απλά εκπνέετε καλύπτοντας το τραχειόστομα, ωθείται έτσι ο αέρας να περάσει διαμέσους της φωνητικής πρόθεσης μέσα στον οισοφάγο όπου παράγεται μια "ψευδοφωνή". Μ’αυτή τη μέθοδο μπορείτε να αποκτήσετε φωνή αρκετά σύντομα η ποιότητα της φωνής σας θα πλησιάζει αρκετά την φυσική ομιλία. Στη χώρα μας η πιο συχνή επιλογή είναι η οισοφάγειος ομιλία.
Ο ρόλος του λογοθεραπευτή
Πριν την επέμβαση είναι απαραίτητη η επαφή με το λογοθεραπευτή, ώστε να ενημερωθεί ο ασθενής για το τι πρόκειται να συμβεί καθώς και να γνωρίσει τους πιθανούς τρόπους αποκατάστασης. Μετά την επέμβαση, η συνεργασία με τον λογοθεραπευτή θα βοηθήσει ώστε να επιλέξει τον καταλληλότερο τρόπο αποκατάστασης. Ο λογοθεραπευτής θα καταδείξει στον ασθενή τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να εξασκηθεί έτσι ώστε γρήγορα να μπορέσει να επανακτήσει την φωνή του και να προσαρμοσθεί ευκολότερα και χωρίς άγχος στις καινούριες καταστάσεις. Επιπλέον, ο λογοθεραπευτής θα βοηθήσει στα καθημερινά προβλήματα φροντίδας και υγιεινής.
Στόχοι της λογοθεραπευτικής παρέμβασης είναι η αποκατάσταση της ομιλίας και η προσαρμογή του ατόμου στις αλλαγές της ζωής του που του έχει επιφέρει η λαρυγγεκτομή.
Η αποκατάσταση της ομιλίας, όπως προαναφέρθηκε, μπορεί να γίνει με 3 τρόπους:
· Ανάπτυξη οισοφαγικής ομιλίας
· Λαρυγγόφωνο
· Χειρουργική αποκατάσταση της φωνής- φωνητικές προθέσεις – τραχειο-οισοφαγική ομιλία
Κάθε ένας από τους παραπάνω τρόπους αποκατάστασης εμπεριέχει κάποια πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα. Ο λογοθεραπευτής παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες για κάθε τρόπο αποκατάστασης και βοηθά στην επιλογή του καταλληλότερου από αυτούς ανάλογα με τις προτιμήσεις και τις ανάγκες του ατόμου. Μετά την επιλογή της μεθόδου, το άτομο δέχεται λογοθεραπευτική παρέμβαση προκειμένου να αποκατασταθεί η ομιλία του και να μπορεί να επικοινωνήσει λεκτικά με το περιβάλλον του.
"Λόγος & Γραφή" (Αχαρνές)
Κέντρο Επικοινωνίας, Λόγου,
Ανάγνωσης & Γραφής
Κέντρο Επικοινωνίας, Λόγου,
Ανάγνωσης & Γραφής
